ملاقات فرزند

بعد از طلاق و جدایی، مسئله حضانت، نگهداری و ملاقات فرزند پیش می‌آید. معمولا با ناسازگاری و طلاق زن و شوهر علاوه بر خود زوجین بیشترین صدمه را بعد از طلاق و جدایی پدر و مادر، متاسفانه بچه­ ها و فرزندان آن خانواده می بینند. در واقع زمانی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی می‌کنند نگهداری فرزندان بر عهده هر دوی آن‌ها است.

درنهایت با توجه به شرایط پدر و مادر، دادگاه تصمیم می گیرد که کودک تحت حضانت کدام یک از والدین قرار‌گیرد. معمولا نگهداری از فرزندان تا ۷ سالگی با مادر و بعد از آن با پدر است.

تعیین محل ملاقات فرزند برای والدین

طبق قانون حمایت از خانواده و پرونده های ملاقات با فرزند، اگر هر یک از والدينی که جدا از يکديگر زندگی می کنند، بخواهند فرزند خود را ملاقات کنند، بايد به دادگاه مراجعه کرده و حکم ملاقات با فرزند خود را بگيرند، سپس به محل تعيين شده توسط دادگاه رفته و فرزند یا فرزندان خود را ملاقات می کند.

متأسفانه گاهی اين امر با دخالت نيروی انتظامی و ملاقات فرزند در کلانتری ­ها صورت مي گيرد. از آنجا که کلانتری­ ها به دلیل فضای خشن و جرایمی، و رفت و آمد افراد خلافکار و مجرم به آنجا، محیطی تنش زا و آسيب پذیر برای کودکان به حساب می آيد و موجب آسيب روحی و روانی بیشتر بچه­ ها می شود.

فرماندهی نیروی انتظامی و برگزاری یک کارگاه (30 نفر) ويژه ماموران قضایی مستقر در مراکز بهزيستی و مسئولان مراکز بهزيستی در خصوص ارتقاء اطلاعات حقوقی و قضایی مرتبط با طرح ملاقات فرزندان طلاق در طی سه سال متوالی از سال 95، منجر به راه اندازی 17 مرکز ملاقات والدين با فرزندان طلاق در مراکز بهزيستی در سطح استان تهران شد.

اقدامات لازم برای تجهيز این مراکز ازجمله تهيه وسايل بازی،نقاشی و رنگ آميزی و سرگرمی کودکان فراهم شده است.

تعیین زمان ملاقات فرزند با والدین

یکی از موضوعاتی که در این خصوص دارای اهمیت است. تعیین زمان و مکان مناسب برای ملاقات فرزندان مشترک است که صلاح کودک نیز در نظر گرفته شود. بعضی اوقات زوجین بر سر ملاقات با فرزند و جزئیات مربوط به آن دچار اختلاف می شوند؛

به همین دلیل یکی از موضوعات مهم که در خصوص ملاقات فرزند ممکن است مطرح است، زمان ملاقات با فرزند و مکان ملاقات با فرزند می باشد.

بر اساس قانون مدنی، تعیین زمان و مکان ملاقات فرزندان در صورت اختلاف بین والدین با دادگاه خانواده است؛ بنابراین، زمانی که والدین مخالف دیدار یکدیگر با فرزند مشترکشان باشد، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک و شرایط خانوادگی او، زمان و مکان ملاقات با بچه را تعیین می کند.

در واقع هیچ یک از والدین نمی تواند از ملاقات دیگری با کودک جلوگیری مخالفت کنند.

سن قانونی کودکان برای انتخاب حضانت

انتخاب قیومیت توسط داده خانواده مخصوص کودکانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند،است، معمولا پسرها با رسیدن به سن 15 سالگی و دختران با رسیدن به سن 9 سالگی، خودشان حق دارد انتخاب کند که با پدرش زندگی کند یا با مادرش؛ که در هر صورت تامین مخارج زندگی فرزند با پدر خواهد بود.

اما حق حضانت هر یک از والدین نباید باعث شود که دیگری از حق ملاقات با فرزند خود محروم شود. ملاقات با فرزند حق والدین است لذا نمی‌توان آن‌ها را از این حق محروم کرد.

جرم ممانعت از ملاقات فرزند

واضح است هرکدام از والدینی که حضانت فرزند را ندارد، اما حق ملاقات فرزند خود را دارد و می تواند فرزندش را هر وقت که بخواهد ملاقات نماید.

دقت کنید آنچه که گفته می شود، فقط مربوط به بعد از طلاق نیست چون گاهی اوقات هنوز کار به دادگاه و طلاق نرسیده باشد ولی زوجین جدا از هم زندگی کنند.

اما اگر کسی که حضانت فرزند با اوست مانع ملاقات طرف دیگر شود طرف دیگر میتواند با مراجعه به دادگاه و یا دادن دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تقاضای ملاقات فرزند کند.

در این صورت می تواند ابتدا دستور موقت ملاقات فرزند خود را به صورت فوری از دادگاه دریافت کند. در نتیجه دادگاه خانواده با رعایت مصلحت کودک باید حق ملاقاتی برای خواهان تعیین کند. اما بر طبق ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده ممانعت از ملاقات فرزند جرم است.

براساس ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده: «هرگاه مسئول حضانت از انجام تكاليف مقرر خودداری كند يا مانع ملاقات کودک با اشخاص صاحب حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تكرار به حداكثر مجازات مذكور محكوم مي شود.»

خارج کردن کودک از محل حضانت چه شرایطی دارد ؟

بر اساس ماده 1174 قانون مدنی، در خصوص زمان ، مکان و سایر جزئیات ملاقات فرزند ، والدین خودشان برای زمان ملاقات به توافق برسند، در نتیجه بر اساس آن عمل می شود.اما در صورتی که اختلافی باشد، دادگاه زمان و مکان آن را بر اساس شرایط و صلاح کودک تعیین می کند که ممکن است یک الی دو بار در آخر هفته باشد .

بر همین اساس در قانون مواردی پیش بینی شده است تا به واسطه آن حق ملاقات با فرزند برای طرف دیگر حفظ شود. به عنوان مثال : پدر و مادری که حضانت کودک را بر عهده دارد، نمی توانند کودک بدون اجازه از محل حضانتش خارج کند، در صورتی مجاز است که این کار با اجازه دادگاه باشد.

همچنین بر اساس (م.42.ق.م) حمایت خانواده، کودک کوچک که عقل او کامل نشده را نمی توان بدون رضایت ولی ، قیم ، مادر یا پدری که حضانت و نگهداری او به آنان واگذار شده است، را از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد؛

مگر آنکه دادگاه آن را به مصلحت کودک بداند (مثلا یکی از والدین بخواهد کودک را به مسافرت ببرد یا برای درمان به خارج کشور ببرد) و همچنین با در نظر گرفتن حق ملاقات افراد صاحب حق این را اجازه دهد. پس دادگاه می تواند با توجه به مصلحت کودک این امر را اجازه دهد. اما بنا به درخواست طرف دیگر، برای تضمین بازگرداندن کودک، یک ضمانت و تأمین مناسبی از فرد مورد حضانت اخذ می کند تا حقوق طرف دیگر رعایت شود.

مزایا وکیل ملاقات با فرزند

ازجمله مزایایی که وکیل متخصص در امور ملاقات با فرزند می تواند داشته باشد، عبارت است از:

• در کوتاه ترین زمان وکیل ملاقات با فرزند را میتواند بگیرد.
• نیازی به حضور مادر و پدر در دادگاه نمیباشد.
• نیازی به حضور زن و مرد در شورای حل اختلاف نمی باشد.
• اگر مادر و پدر توافق داشته باشند وکیل مطابق توافقنامه عمل خواهد کرد.
• با توجه به مصلح فرزند و تمایل او وکیل میتواند برای گرفتن حضانت فرزند هم اقدام کند.

مراحل ملاقات با فرزند توسط وکیل

مراحلی که توسط یک وکیل در این موضوع انجام می شود، عبارت است از:

1. هر یک از زوجین قبل و بعد از طلاق قصد ملاقات با فرزند خود را دارند.
2. خوب اکنون شما نیاز به وقت حضوری دارید تا مدارک خود را تحویل وکیل متخصص امور خانواده دهید.
3. پس از گرفتن وقت حضوری با وکیل مدارک خود را تکمیل و به همراه داشته باشید.
4. تنها در این مرحله یکی از زوجین برای تحویل مدارک به وکیل مربوطه به دفتر مراجعه می کند و از اینجا به بعد کلیه مراحل توسط وکیل انجام می شود.
5. وکیل برای گرفتن حق ملاقات به مراجع قضایی مراجعه کرده و وقت ملاقات تعیین خواهد شد.
6. هر یک از زوجین ملزم خواهند شد که بر اساس تکلیفی بودن حضانت فرزند را برای ملاقات با دیگری مهیا کنند.

7. مدارک ملاقات فرزند توسط وکیل

8. مدارک مورد نیاز برای ملاقات با فرزندان، موارد زیر می باشد:

9. حق ملاقات فرزند حقی قانونی و غیرقابل سلب برای پدر یا مادر
10. حق ملاقات فرزند از جمله حقوق ذاتی پدر و مادر نسبت به فرزند شان می باشد که حتماً نباید به بعد از طلاق موکول شود بلکه به تصریح ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، ممکن است پدر و مادر بنا به دلایلی از یکدیگر جدا زندگی کنند که در این صورت حق ملاقات برای ایشان وجود دارد.
11. در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، قانونگذار به کسی که حق حضانت فرزندبا او نمی باشد، حق ملاقات پیش بینی کرده است و این حق ملاقات برخلاف حق حضانت، به هیچ وجه نمی توان از پدر و مادر گرفت حتی پدر و مادری که در صورت تحقق چند شرط مندرج در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی را دارا باشند از قبیل، اینکه به مواد مخدر یا الکل اعتیاد داشته باشند، به فساد اخلاقی شهرت داشته باشند، در بستر بیماری قرار داشته باشند، هم این حق از ایشان سلب نخواهد شد.
12. نتیجه گیری
13. پدر و مادر در هر شرایطی می توانند از حق ملاقات فرزند مشترک بهره مند شوند مگر اینکه مصلحت کودک در سلب حق ملاقات یکی از پدر و مادر باشد که این امر کاملاً به تشخیص دادگاه می باشد. در همین خصوص ماده ۴۵ قانون حمایت از خانواده، رعایت مصلحت طفل در تمامی تصمیمات دادگاه را ضروری تشخیص داده است و این اختیار را به قاضی پرونده داده که برخلاف مقررات قانونی به مصلحت طفل رأی صادر کند.