دیه چیست؟
دیه یا همان خون بها، براساس تعاریف و احکام فقه اسلام، مقدار معینی پول می‌باشد که برای کشته شدن انسانی، نقص عضو یا به طور کل آسیب رساندن، به او یا خانواده شخص تعلق گرفته می‌شود.
انواع آن
بر طبق قانون مجازات اسلامی دیه به چند نوع تقسیم بندی می‌شود:
· اعضای بدن
این نوع خودش دارای ۲ قسمت می‌باشد. اگر از عضوی در بدن شخص، فقط یکی از آن عضو باقی مانده باشد، در صورتی که آن عضو از بین برود، دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد. اگر از ۲ عضو موجود در بدن، هر دو آن باقی مانده باشد، در صورتی که یکی از آن از بین برود، نصف دیه به آن تعلق خواهد گرفت و اگر هر دو آن از بین برود، شامل دیه کامل می‌شود.
· کشتن
شامل دیه کامل یک مرد می‌شود. قیمت آن هر ساله در حال تغییر است. این قیمت در سال ۹۹ برای ماه‌های عادی مبلغ ۳۳۰ میلیون تومان و در ماه‌های حرام ۴۴۰ میلیون تومان می‌باشد.
· آسیب رساندن
وقتی که فردی مرتکب جرمی در قبال شخصی دیگر می‌شود، اگر منجر به بوجود آمدن آسیب‌های فیزیکی به شخص بشود، طبق قانون موظف به پرداخت خسارت وارد شده می‌باشد. این خسارت را پزشک قانونی یا بیمارستان مشخص می‌کند.
· منافع اعضا
اگر جنایات انجام شده منجر به این شود که شخص یکی از حواس خود را از دست بدهد، دیه کامل را شامل می‌شود. منافع اعضا شامل: حس شنوایی، بویایی، گویایی، صوت، بینایی و عقل می‌شود.
ماه‌های حرام و تاثیر آن
۴ ماه قمری جزء ماه‌های حرام به حساب می‌آیند: محرم، ذی القعده، ذی الحجه و رجب. فلسفه پشت آن به این صورت می‌باشد که در این ۴ ماه جنگ کنار گذاشته می‌شود و برای همین مبلغ دیه افزایش پیدا می‌کند. مورد دیگر برای امنیت کسانی می‌باشند که می‌خواند به سفر حج بروند.
آیا جنسیت تاثیرگذار می‌باشد؟
در اهل سنت و اهل شیعه آمده است است که دیه یک زن، نصف مرد می‌باشد. علاوه بر این طبق قانون ۵۵۰ مجازات اسلامی همین امر را تاکید می‌کند. اما بر طبق رای دیوان عالی کشور، دیه زن و مرد از این به بعد یکسان طلقی می‌شود به طوری که نصف آن را شخص مقصر پرداخت می‌کند و نصف دیگر را صندوق تامین خسارت‌های بدنی.
مهلت پرداخت
پس از مشخص شدن حکم دادگاه اینگونه نیست که شخص بلافاصله آن را پرداخت کند، یا وقت زیادی داشته باشد. زمان بسته به عمل انجام شده متفاوت می‌باشد. مثلا موقعی که فردی باعث کشته شدن کسی بشود:
- اگر کشتن شخص عمدی بوده باشد، دیه باشد ظرف مدت ۱ سال پرداخت شود.
- اگر قتل شبیه عمد باشد، مهلت پرداخت ۲ سال می‌باشد.
- در صورتی که کشته شدن خطا کامل به حساب بیاید، این زمان ۳ سال می‌شود.
