طبق قوانین نظام حقوقی ایران علاوه بر طلاق توافقی، طلاق غیابی، طلاق از طرف زن، طلاق از طرف مرد هم وجود دارد. در گذشته مردان می توانستند هر زمانی که اراده کنند بدون ارائه هیچ دلیل و مدرک خاصی همسر خود را طلاق دهند.
اما به دلیل آشفتگی هایی که در نظام خانواده به وجود می آمد شرایطی برای حمایت از خانواده در نظر گرفته شد تا به موجب این شرایط حق طلاق مردان طبق ضابطه مندی خاصی اجرا شود. در ادامه به شرح طلاق از طرف مرد و مراحل آن می پردازیم.
طلاق از طرف مرد
بر اساس ماده 1133 قانون مدنی سابق، مرد هر زمانی و بدن هیچ دلیل خاصی می توانست با معرفی دو شاهد عادل و پرداخت حق و حقوق مالی همسرش زنش را طلاق دهد و عدم رضایت زن هم هیچ مانعی برای طلاق نبود.
اما با توجه به اینکه خیلی از طلاق ها بر اثر عصبانیت اتفاق می افتاد و بعد باعث پشیمانی می شد و یا برخی از مردان از این قانون سو استفاده می کردند. ماده 1133 قانون مدنی اینگونه اصلاح شد :
“مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون ، با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بدهد“
پس در حال حاضر مردان برای طلاق همسر خود ناچار هستند مراحل زیر را انجام دهند :
ارجاع به داوری برای بررسی طلاق از طرف مرد
بر اساس قانون حمایت از خانواده، اگر مردی قصد داشته باشد همسر خود را طلاق دهد باید به دادگاه مراجعه کند. اولین مرحله ای که دادگاه در نظر می گیرد ارجاع به داوری در طلاق است. و زن و مرد باید ظرف مدت یک هفته به ترتیب زیر عمل کنند :
یکی از نزدیکان خود را که متاهل باشد و حداقل سی سال سن داشته باشد و آگاه به مسائل شرعی، خانوادگی، اجتماعی باشد را به دادگاه معرفی کنند.
در صورتی که همچین فردی با این شرایط در میان خویشاوندان آنها وجود نداشته باشد یا به آنها دسترسی نداشته باشند و یا این که آن افراد حاضر به پذیرش داوری نباشند، هر یک از زوجین می توانند از بین سایر افرادی که واجد شرایط باشند داور خود را انتخاب و معرفی کنند.
در صورتی هم که زوجین داور انتخاب نکنند، دادگاه می تواند برای هر یک از زوجین داوری انتخاب کند.
گواهی عدم امکان سازش
ارجاع به داوری بیشتر جنبه تشریفاتی دارد برای اینکه فرایند طلاق طولانی تر شود و زوجین فرصت تامل بیشتری پیدا کنند و گاهی همین تشریفات اداری باعث پشیمان شدن مرد از طلاق می شود.
اما در شرایطی که دادگاه تشخیص دهد که آشتی و سازش ممکن نیست، اقدام به صدور گواهی عدم سازش می کند .
دفاتر ازدواج و طلاق پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش اقدام به جاری ساختن صیغه طلاق می کند. این گواهی از تاریخ ابلاغ رای قطعی به مدت سه ماه اعتبار دارد و بعد از این سه ماه از اعتبار ساقط می شود.
شرط تصنیف دارایی در طلاق از طرف مرد
در عقد نامه ازدواج دائم شرطی مبنی بر تصنیف دارایی هایی که زن و مرد در دوران ازدواج به دست آورده اند وجود دارد.
این شرط زمانی قابلیت اجرا دارد که طلاق از طرف مرد باشد و زوج موظف است نصف اموال خود را که در زمان زندگی مشترک با همسرش به دست آورده است یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض بع زوجه انتقال دهد.
مهریه در طلاق از طرف مرد
در شرایطی که طلاق از طرف مرد است، او موظف است مهریه زوج را با سایر مطالبات یکجا به زن بپردازد. تنها زمانی میتواند زن را بدون مهریه طلاق دهد که زن با رضایت خودش مهریه را بخشیده باشد و یا اینکه از طرف زن فریب در ازدواج رخ داده باشد.
در صورتی که مرد تمکن مالی نداشته باشد، می تواند تقاضای اعسار در مهریه کند. برای اثبات اعسار مرد باید با شهادت سه نفر شاهد استشهادیه ای تنظیم کند و فیش حقوقی یا گواهی میزان درآمدش را به دادگاه ارائه دهد. در صورتی که اعسار مرد اثبات شود قاضی دادگاه با توجه به شرایط وی نحوه پرداخت را مشخص می کند. اگر مرد قصد طلاق دختر باکره را داشته باشد نصف مهریه به دختر تعلق می گیرد.
پرداخت نفقه و اجرت مثل در طلاق از طرف مرد
پرداخت نفقه تا پایان زمان عده و صدور حکم طلاق از طرف مرد که معمولا 100 روز است بر عهده مرد است. در شرایطی که زوجین توافق کرده باشند یا اینکه زوجه باکره باشد و یا مورد دیگری که زن استحقاق دریافت نفقه را نداشته باشد، پرداخت نفقه از عهده مرد خارج می شود.
اجرت المثل در ازدواج دائم هم بر حسب ایام زندگی مشترک محاسبه میشود، و میزانش بر اساس میزان دارایی های مرد، وضعیت زوجه، تعداد فرزندان، سبک زندگی زوجین و از تاریخ عقد تا طلاق توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین می شود.
حضانت فرزندان در طلاق از طرف مرد
در طلاق از طرف مرد، حضانت فرزند پسر تا سن 7 سالگی با مادر است و از 7 سالگی تا 15 سال قمری با پدر و بعد از 15 سالگی فرزند پسر برای اینکه با مادر زندگی کند یا با پدر حق انتخاب دارد.
حضانت فرزند دختر تا 7 سالگی با مادر است و از 7 تا 9 سال قمری با پدر است و بعد از 9 سالگی حق انتخاب با فرزند دختر است.
البته در شرایطی که زوجین توافق کرده باشند یا قانون به نحو دیگری باشد حضانت فرزندان به شکل دیگری اجرا می شود.
تامین هزینه های فرزندان تا 18 سالگی و تا پایان تحصیلات عالیه بر عهده پدر است مگر زن و مرد به طریق دیگری توافق کرده باشند.
نمونه دادخواست طلاق از طرف مرد
در ادامه نمونه ای از دادخواست طلاق از طرف مرد برای شما آورده شده است، به طور کلی نحوه نوشتن دادخواست طلاق از طرف مرد به شکل زیر است اما با توجه به پرونده و شرایط هرکس تغییراتی در آن اعمال می شود.
خواهان : …… مشخصات زوج ( شوهر )
خوانده : ………. مشخصات زوجه ( زن )
وکیل یا نماینده قانونی : …….. ( در صورت داشتن وکیل ، نام و نام خانوادگی و مشخصات وکیل نوشته می شود )
خواسته یا موضوع و بهای آن : تقاضای طلاق ( صدور گواهی عدم امکان سازش )
دلایل و منضمات دادخواست: 1 – فتوکپی مصدق عقدنامه
شرح دادخواست :
سلام با احترام به استحضار می رساند :
با توجه به عقد نامه پیوستی اینجانب …… ( خواهان ) و زوجه خانم …… به تاریخ …….. با عقد دائم ازدواج نموده ایم . مدت ……. سال / ماه از زندگی مشترک می گذرد . حاصل زندگی …. فرزند ….. ساله می باشد ( هیچ فرزندی نداریم .) حال توجها به اختلاف و ناراحتی های پیش آمده و عدم امکان ادامه زندگی مشترک و سوء رفتار نامبرده به استناد ماده 1133 قانون قانون مدنی تقاضای رسیدگی و صدور حکم نامبرده را دارم .
شرایط : تقاضای صدور حکم به حضانت اینجانب …. برای فرزندم را دارم . از لحاظ مالی معسر بوده و تقاضای تقسیط مهریه زوجه ام را دارم . ( مهریه را یکجا پرداخت می کنم ) اجرت المثل کاری همسرم را تا روز طلاق با تعیین مبلغ از طرف دادگاه به صورت یکجا می پردازم .
نمونه رای دادگاه برای طلاق از طرف مرد
در خصوص دادخواست آقای——–به طرفیت خانم ———به خواسته صدور گواهی عدم سازش به درخواست زوج (صدور طلاق به درخواست زوج)با عنایت به جامع محتویات پرونده از جمله فتوکپی مصدق نکاحیه رسمی شماره —-صادره از دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره—-حوزه ثبتی
مشهد ونیز اقاریر طرفین در محضر دادگاه در محضر دادگاه وجود علقه زوجیت بین آنها به سبب عقد نکاح دائم محرز و مسلم است.از طرفی دادگاه و داوران طرفین در راستای اجرای مقررات قانون حمایت خانواده تلاش خود را جهت ایجاد صلح و سازش بین زوجین معمول داشته و تلاش و اقدامات شورای حل اختلاف نیز در این راستا موثر واقع نگردیده است و خواهان اصرار به طلاق دارد.
لذا دادگاه با توجه به قاعده فقهی الطلاق بید من اخذ بالساق و به استناد ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی گواهی عدم امکان سازش بین زوجین مترافعین صادر می نماید .ایشان می توانند به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه و ثبت طلاق مراجعه و پس از وقوع طلاق نسبت به ثبت رسمی اقدام نمایید.
رعایت وجود شرایط صحت اجرای صیغه طلاق از جمله مراعات مفاد مواد ۱۱۳۴،۱۱۳۵،۱۱۴۰،۱۱۴۱قانون مدنی به عهده مجری صیغه طلاق خواهد بود.نوع طلاق با توجه به اینکه اصرار در طلاق از سوی شوهر می باشد ،رجعی بوده وعده آن از زمان وقوع طلاق سه طهر است .بنابراین زوج در ایام عده این طلاق حق رجوع به همسرش را دارد و مکلف به انفاق در حق وی می باشد و حق اخراج او از مسکن مشترک را ندارد.
در مورد مسائل مالی فی مابین با عنایت به اینکه زوجه قبلا اقدام به طرح دعوای مهریه و نفقه نموده است و احکام قطعی صادر شده است و بنابراین محتویات پرونده در حال اجرا می باشد و زوجه جهیزیه نداشته است دادگاه با تکلیفی مواجه نیست.در خصوص اجرت المثل ایام زوجیت صرف نظر از اینکه زوجه ادعایی نداشته است با عنایت به اینکه اقدامات زوجه در منزل زوج ظهور در تبرعی بودن آن دارد و زوجه دلیلی بر خلاف آن اقامه نکرده است دادگاه به استناد ماده ۱۹۷ قانون آئین دادرسی مدنی حکم به بی حقی زوجه صادر می نماید.زوجین دارای فرزند مشترک به نام ———–می باشند که با توجه به مواد ۱۱۶۸و۱۱۶۹قانون مدنی حضانت وی به مادرش واگذار می شود و پدر طفل حق دارد هر هفته در روزهای جمعه و هر نوبت دوازده ساعت با فرزندش ملاقات نماید .محل تحویل و بازپس گیری طفل نزدیکترین کلانتری به محل سکونت طفل خواهد بود.اعتبار این گواهی از تاریخ قطعیت و ابلاغ حکم قطعی به طرفین سه ماه خواهد بود که در صورت عدم مراجعه جهت اجرای مفاد آن در مدت مزبور از درجه اعتبار ساقط می شود.
