مهریه یک پشتوانه مالی برای زن می باشد که در هنگام عقد مقدار آن تعیین شده و به عنوان حقی که مرد بر گردن زن دارد تلقی می شود. البته باید در نظر داشت که مهریه بیشتر به عنوان یک پشتوانه مالی برای زن در هنگام طلاق می باشد.
بدیهی است که در صورت جدایی زن و مرد، خسارت وارده به زن خیلی بیشتر از مرد خواهد بود. مرد با توجه به جایگاه اجتماعی که دارد خیلی راحت تر می تواند در جامعه زندگی خود را سر و سامان دهد. اما زنان بیوه در جامعه متحمل خسارات بیشتری خواهند شد. با توجه به اینکه با طلاق نفقه آن ها نیز قطع خواهد شد و اگر زن شاعل نباشد مشکلات زیادی برای وی پیش خواهد آمد.
مفهوم اعسار از پرداخت مهریه در مواقعی به میان می آید که که در هنگام جدایی زن درخواست مطالبه مهریه اش را می کند. در این راستا مرد باید مهریه زن را تهیه کرده و اگر نتواند این کار را انجام دهد یا نخواهد همسر وی می تواند به دادگاه خانواده شکایت کند.
توجه کنید که در صورت شکایت زن از همسرش می تواند اموال منقول و غیر منقول وی را توقیف کند. البته باید در نظر گرفت که برخی از اموال قابل توقیف نیستند و مرد می تواند به این امر اعتراض کرده و اموال خود را از توقیف آزاد کند.
با آذرداد در این مقاله همراه باشید تا شما را با اعسار از پرداخت مهریه به طور کامل آشنا کنیم.
طرح دعوی اعسار از پرداخت مهریه
معنای لغوی اعسار در حقوق به معنای ناتوانی و تنگدستی است. هنگامی که مرد به هر دلیلی در پرداخت مهریه زن ناتوان است، یک لایحه تحت عنوان اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه ارائه دهد. البته لازم به ذکر است که ناتوانی وی در پرداخت مهریه باید برای دادگاه اثبات شود.
در ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، شخصی معسر است که به جز مستثنیات دین مال دیگری برای پرداخت دینش ندارد. همچنین شخصی که ناتوانی مالی دارد یا به دلیل ناتوانی خودش، دسترسی به اموالش ندارد هم در حکم اعسار از پرداخت مهریه است.
طبق ماده ۲۷۷ قانون مدنی نتیجه اعسار از پرداخت مهریه دادن مهلت یا تقسیط مهریه و دین مرد می باشد. البته اگر ناتوانی مرد در پرداخت مهریه ثابت شود. معمولا قاضی حکم به تقسیط مهریه خواهد داد و کمتر دیده شده که مهلت بدهد.
برخلاف باور عمومی بین مردم، برای اعسار از پرداخت مهریه هم می توان وکیل گرفت همچنین مانند دیگر محکومیت های مالی قابلیت این را دارد که فرد با مراجعه به دادگاه ای که رای وی را صادر کرده است. درخواست اعسار و تقسیط کند.
مفهوم اعسار و تقسیط در عین اینکه مشابه یکدیگر هستند با هم تفاوت هم دارند. فردی که درخواست اعسار از پرداخت مهریه کرده است معمولا با اثبات ناتوانی خود در پرداخت دین اش درخواست مهلت می کند. اما فردی که تقاضای تقسیط می کند، در اصل از دادگاه درخواست می کند که بدهی اش را ماه به ماه پرداخت کند.
با توجه به توان مالی فرد در پرداخت اقساط ماهانه، تشخیص میزان قسطی که باید مشخص شود با قاضی می باشد. اما بطور کل قسط باید معادل یک چهارم حقوق ماهیانه شخص باشد که البته اگر فردی مجرد باشد این مقدار به یک سوم تغییر پیدا می کند.
تنظیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
هنگامی که اعسار از پرداخت مهریه مرد در این مورد از طرف دادگاه مورد قبول واقع شد. اقدامات اولیه برای طرح دعوی و تنظیم دادخواست اینگونه است که مدعی با توجه به دلایل ذکر شده به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه مراجعه می کند و دادخواست اعسار از پرداخت مهریه خود را از طریق این دفاتر به دادگاه خانواده ارسال می کند.
برای دانستن این نکته که آیا دادگاه مورد نظر صلاحیت رسیدگی به درخواست اعسار از پرداخت مهریه را دارد یا خیر، می توان به این نکته اشاره کرد که ماده ۲۰ قانون اعسار و ماده ۲۲ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب، برای رسیدگی کردن به دعوی اعسار ارائه شده اگر دادخواست مطالبه مهریه قبلا مورد رسیدگی قرار گرفته بود. پس به همان دادگاه مراجعه می کنند.
اما اگر پرونده مطالبه مهریه قبلا مورد بررسی و رسیدگی قرار نگرفته بود و در آن زمان در حال رسیدگی بود پس رسیدگی به پرونده اعسار هم در همین دادگاهی که به آن درخواست اعسار از پرداخت مهریه داده تسلیم شده، است.
پس از درخواست اعسار از پرداخت مهریه و تشکیل پرونده دادگاه با تعیین وقت از صاحبان دعوی که همان زوجین هستند به عنوان گواهان پرونده دعوت به حضور می کند. سپس پس از بررسی سایر دلایل موجود دادگاه رای و حکم را صادر می کند.
در چگونگی نحوه صدور حکم اعسار از پرداخت مهریه لازم به ذکر است که دادگاه اقدام به تعیین پیش قسط یا پیش پرداخت می کند. این پیش پرداخت معمولا دو سکه بهار آزادی یا پنج سکه یا بیشتر است و سپس برای مابقی هم مبلغی به عنوان بدهکاری مهریه تعیین می کند که مرد موظف است ماهانه آن را پرداخت کند.
نحوه نوشتن لایحه اعسار از پرداخت مهریه
برای نوشتن متن لایحه اعسار از پرداخت مهریه شما مجاز به استفاده کردن از آیات، روایات و مدارک هستید. علاوه بر این شما می توانید به مواد قانونی مربوط به آن موضوع هم اشاره کرده و از آن ها استفاده کنید. ما در ادامه به برخی از این مواد اشاره خواهیم کرد.
ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده و ماده ۲ قانون چگونگی انجام محکومیت مالی
با توجه به ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده در صورتی که مهریه زن در هنگام عقد تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا مشابه آن باشد. دریافت کردن مهریه جزو مقررات ماده ۲ چگونگی انجام محکومیت های مالی است. اما در صورتی که مهریه زن بیش از ۱۱۰ سکه باشد، برای مقدار اضافه آن توانی مالی مرد در نظر گرفته می شود. همچنین مهریه نیز به نرخ روز محاسبه خواهد شد.
ماده ۲۷۷ و ۱۰۸۳ و داشتن حق درخواست قسط بندی مهریه
با توجه به ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی مرد حق این را دارد که برای پرداخت کردن تمام یا قسمتی از مهریه همسرش آن را قسط بندی کند یا برای آن مدت زمانی را مشخص کند. پس از منظر قانون تعیین مدت زمان برای پرداخت مهریه و یا حتی قسط بندی آن ایرادی وارد نیست.
شما می توانید در متن نمونه لایحه اعسار از پرداخت مهریه خود شرحی از وضعیت مالی خود را اعلام کنید و با توجه به آن از دادگاه درخواست مهلت یا قسط بندی مهریه را کنید. همچنین با استناد به ماده ۲۷۷ قانون مدنی هم دادگاه امکان این را دارد که با توجه به وضعیت مالی زوج، برای پرداخت مهریه به وی مهلت داده یا برای او قسط بندی کند.
ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده که اعلام می دارد طلاق پس از پرداخت حقوق مالی زوجه
با توجه به ماده ۲۹ در قانون حمایت خانواده ابتدا باید حقوق مالی زن پرداخت شود تا بتوان طلاق را ثبت کرد. اگر زوجه به صادر کردن حکم اعسار برای مرد و قسط بندی مهریه اش یا همان حق و حقوق مالی اش موافقت کند طلاق ثبت می شود.
اما در صورتی که زوجه بدون دریافت کردن حق و حقوق مالی خود راضی به ثبت شدن طلاق شود و از همسرش جدا شود. بعد از طلاق این امکان را دارد که به اجرای احکام دادگستری رفته و درخواست دریافت حق و حقوق مالی خود را اعلام کند.
ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی
با توجه به این ماده اگر مردی قبل از نزدیکی کردن با همسر خود او را طلاق دهد، زن فقط مستحق دریافت کردن نیمی از مهریه خود می باشد. و در صورتی که مرد به میزان بیش از نیمی از مهریه همسرش را پرداخت کرده باشد این حق را دارد که هنگام طلاق آن مقداری که اضافه بر نیمی از مهریه پرداخت کرده است را از همسرش پس بگیرد.
قانون ۱۱۰ سکه به چه معناست
با توجه به ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده تصویب شده در سال ۱۳۹۱، حتی اگر درخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط مرد، از طرف دادگاه پذیرفته نشود. همسر وی قادر خواهد بود او را به خاطر پرداخت نکردن ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن بازداشت کند.
البته لازم به ذکر است که به محض پرداخت کردن این میزان مهریه توسط مرد، چه به صورت نقدی و اقساطی، وی از محکومیت زندان آزاد خواهد شد. در این زمان برای پرداخت مابقی مهریه دادگاه اختیاری ندارد ولی اگر دیگر اموال مرد مشخص شود دادگاه می تواند در ماه های بعدی مرد را توقیف کند.
در این قسمت نکته مهمی در زمینه طلاق و اعسار از پرداخت مهریه وجود دارد که لازم است به آن توجه کنید. اگر طلاق از طرف مرد باشد و همچنین طلاق از طرف دادگاه قابل قبول باشد و برای آن حکم قطعی صادر شود. و مرد باز هم در این صورت بخواهد که طبق ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده درخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهد.
اگر فرض را بر این بگذاریم که دادگاه درخواست مرد مبنی بر اعسار از پرداخت مهریه را نپذیرد. با توجه به همین مسئله مرد تا زمانی که مهریه همسر خود را کامل پرداخت نکرده است نمی تواند او را طلاق دهد. حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که مقدار مهریه زوجه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، باز هم به دلیل ذکر شده حکم طلاق مرد از سوی دادگاه لازم به اجرا نیست.
همچنین اگر مردی به دلیل پرداخت نکردن مهریه همسرش از سوی دادگاه یا اجرای ثبت ممنوع الخروج از کشور باشد. بعد از اینکه دادخواست خود مبنی بر اعسار از پرداخت مهریه را ثبت کند ممنوع الخروجی وی رفع می شود. این نکته بر طبق ماده ۲۳ قانون اجرای محکومیت های مالی عنوان شده است.
جمع بندی
با توجه به تمام نکات ذکر شده در این زمینه متوجه شدیم که اعسار از پرداخت مهریه قوانین و بند های زیادی دارد که شاید هر کسی نتواند به تنهایی برای به سرانجام رساندن این گونه پرونده ها اقدام کند در این زمینه شما می توانید از طریق سایت آذرداد با بهترین وکیل ها در تمامی زمینه های حقوقی خود مشورت کنید.
