قرارداد یک پیمان بین دو طرف است که طی آن دو طرف انجام کاری را در قبال دیگری متعهد می‌شوند. یکی از انواع متداول قرارداد، قرارداد بیع است. در قرارداد بیع یا همان فروش، یک مال به دیگری فروخته میشود و در قبال آن پول یا اسناد تجاری گرفته میشود. برای آشنایی بیشتر با مبحث تنظیم قرارداد می‌توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
قرارداد بیع متقابل چیست؟
به زبان دیگر قرارداد بیع یا قرارداد بای بک (buy back agreement) یک قرارداد خرید خدمت محسوب شده و طی آن یک طرف متعهد میشود که هزینه تجهیزات و سرمایه‌گذاری را برای یک پروژه متقبل شود. در حقیقت با این کار علاوه بر جذب سرمایه‌گذار از تجهیزات آن که معمولا پیشرفته‌تر هستند نیز استفاده کرده‌ایم.
این قرارداد هم مانند هر قرارداد دیگری ممکن است معایبی نیز داشته باشد که از جمله آن میتوان به این اشاره کرد که ممکن است طرف قرارداد همۀ تکنولوژی کلیدی و مهم را انتقال ندهد و در انتقال قسمتی از آن کوتاهی کند. قرارداد سندی است که به یک پیمان دو طرفه وجهه قانونی می‌بخشد. تا زمانی که یک قرارداد به صورت مکتوب و نزد مرجع قانونی به ثبت نرسد آن قرارداد تبعات حقوقی نخواهد داشت و در صورت تخلف یک طرف از بخشی از قرارداد نمی‌توان او را تحت پیگرد قانونی قرار داد.
بنابراین لازم است برای سندیت بخشیدن به یک پیمان که به صورت شفاهی بسته شده آن را در قالب یک قرارداد تنظیم کرد. تنها در این صورت میتوان برای اثبات مواردی که در تعهد وجود داشته است به قرارداد مراجعه کرد. در ایران به دلیل محدودیت‌هایی که در قانون اساسی کشورمان وجود دارد این قراردادها بیشتر در حوزه نفت و گاز انجام میپذیرد. در واقع ایران با استفاده از همین قراردادهای بیع توانسته صنعت نفت و گاز خود را تا حد زیادی توسعه دهد و به پیشرفت‌هایی دست یابد.
قرارداد بیع شامل چه مواردی است؟
قرارداد بیع یا مبایعه نامه اجزایی دارد که باید همگی به درستی در قرارداد آورده شوند.
- طرفین قرارداد
طرفین قرارداد یکی از اجزای اصلی هر قرارداد هستند که باید در هر قراردادی ذکر شوند. همچنین مشخصات کامل و آدرس و شماره تلفن آنها نیز باید در قرارداد آورده شود.
- موضوع قرارداد
موضوع قرارداد چیزی است که چارچوب قرارداد را تعیین می‌کند. مورد معامله و کاری که دو طرف باید در قبال یکدیگر انجام دهند باید در هنگام تنظیم قرارداد بیع به روشنی ذکر شود.
- مبلغ قرارداد
مبلغی که باید در قبال مال مبادله شود باید به طور واضح و کامل مشخص شود.
- شروط ضمن عقد
هر شرایطی که نحوه قرارداد را مشخص می‌کند باید در شروط ضمن عقد آورده شود. نحوه پرداخت ثمن قرارداد، مکان و زمان تحویل مبیع و اینکه هزینه‌‌های جانبی مانند هزینه سند زدن و هزینه حمل مبیع (در صورت منقول بودن) به عهده چه کسی است باید با دقت در شروط ضمن قرارداد بیع نوشته شود. در این خصوص تقاضا میشود حتما به شروط ضمن عقد قرارداد دقت فرمایید؛ زیرا در برخی از موارد بسیاری از افرادی که برای تنظیم شکایت نزد ما می‌آیند و در مورد قرداد خود قصد شکایت دارند، نسبت به شروط قرارداد آگاهی کاملی نداشتند.
شرایط بیع چیست؟
برای صحت قرارداد بیع یک سری شرط وجود دارد دکه حتما باید در انعقاد قرارداد به آنها توجه کرد.
- قصد و رضایت طرفین معامله
در عقد قرارداد بیع همانند سایر انواع قرارداد، طرفین باید قصد و رضا بای انعقاد آن داشته باشند. ولی طبیعی است که این اراده‌ی باطنی تا زمانی که اعلام نشده و جنبه‌ی بیرونی پیدا نکرده اثر حقوقی ندارد و این اراده باید توسط طرفین معامله اعلام شود. بدیهی است اگر طرفین معامله در انعقاد قرارداد، قصد و اراده نداشته باشند، قرارداد مورد نظر باطل می‌باشد.
- اهلیت طرفین معامله
در انعقاد هر قراردادی یکی از شروط اصلی صحت معامله، اهلیت طرفین معامله است. طبق قانون طرفین معامله زمانی اهل محسوب می‌شوند که بالغ، عاقل و رشید باشند. معامله با اشخاصی که عاقل، بالغ یا رشید نیستند به‌واسطه‌ی عدم اهلیت باطل است.
- مورد معامله
یکی دیگر از شروط قرارداد بیع این است که مورد معامله باید مالیت داشته باشد. به این معنا که مورد معامله باید مشروع، معلوم و معین باشد. همچنین مورد معامله باید قابل نقل و انتقال و قابل تسلیم باشد.
- جهت معامله
منظور از جهت معامله، انگیزه طرفین از انعقاد قرارداد است. به عنوان مثال انگیزه فرد خرید خانه برای سکونت است. به طور کلی نیازی نیست در انعقاد قرارداد جهت معامله تصریح شود ولی در صورتی که جهت معامله تصریح شد، حتما باید مشروع باشد. در غیر این صورت معامله باطل اعلام میشود.
نکات تکمیلی مربوط به قرارداد بیع
- قرارداد سندی است که برای هر دو طرف الزامات قانونی به همراه می‌آورد. بنابراین باید حتما قرارداد تحت نظر یک وکیل متخصص یا به کمک وکیل آنلاین نوشته شود. همچنین قرارداد باید در قالب عبارات حقوقی به نگارش درآید و علائم نگارشی نیز با دقت به کار برده شود.
- تنها در صورتی که تمام بندهای قرارداد را به دقت مطالعه کرده و درباره آن اطمینان دارید امضای خود را پای قرارداد وارد کنید.
- اگر تنظیم قرارداد بیع در چند صفحه انجام شده است باید تمام صفحات آن امضا بخورد.
- توصیه اکید میشود به جز نسخه اصلی نسخه‌های دیگری نیز از قرارداد فراهم شده و امضا شود.
- قرارداد باید حتما در حضور شاهد امضا شود. همچنین مشخصات شهود نیز باید در قرارداد آورده شود.
- قرارداد بیع از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین باید حتما در نگارش آن از یک وکیل متخصص و آشنا با انواع قرارداد و مسلط به قوانین مدنی کمک گرفته شود.
جمع بندی
قرارداد بیع یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین انواع قراردادهاست و پیشنهاد میکنیم برای انجام آن با وکیل و متخصص این حوزه مشورت کنید تا در آینده دچار مشکل نشوید.
