یکی از دغدغه‌های امروزه بانوان شاغل در کشورمان، شرایط شغلی آنها در دوران بارداری و بعد از زایمان است. طبق قانون تامین اجتماعی، مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه افزایش پیدا کرده است. شرکت‌های خصوصی هم موظف به موافقت با این مرخصی هستند. همچنین، سازمان تامین اجتماعی مبلغی را به‌عنوان کمک هزینه زایمان برای آنها در نظر گرفته است.
کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان از اولین روز شروع استراحت محاسبه می‌شود و به شخص بیمه شده پرداخت می‌شود. دوران بارداری خانم کارمند و مرخصی زایمان او، هزینه‌ای معادل دو سوم آخرین حقوق دریافتی به‌عنوان دستمزد از همان روز اول مرخصی، پرداخت می‌شود. ماهیت کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان به نوعی غرامت دستمزد محسوب می شود. یعنی، فرض بر این خواهد بود که خانم باردار به واسطه بارداری و زایمان مدتی را قادر به انجام کار نخواهد بود و محروم کردن وی از حقوق و دستمزد ناعادلانه بنظر می رسد.
بر اساس قوانین بیمه شده ها دو دسته کلی بیمه شده اختیاری یا اجباری را تشکیل می دهند. این کمک هزینه ها به بانوان شاغل بیمه شده و یا به همسران مرد بیمه شده تعلق می گیرد.
قانون مرخصی زایمان در ایران
مطابق اصل ۲۹ قانون اساسی، ماده ۱ قانون ساختار نظام جامع رفاه، قانون تأمین اجتماعی و مقاوله نامه شماره ۱۰۲ سازمان بین المللی کار، که به برقراری عدالت اجتماعی و حمایت های مربوطه پرداخته اند؛ بیمه و کمک هزینه های درمانی، ایام بیکاری و مرخصی زایمان مورد توجه قرار گرفته است.
بنابراین خانمی که شاغل است و برای وی حق بیمه پرداخت می گردد در صورت بارداری و زایمان و یا خانمی که همسر بیمه شده اصلی محسوب می‌گردد در صورت بارداری می بایست مطابق قانون، کمک هزینه هایی دریافت نماید که تا حدی جبران کننده هزینه های عدم اشتغال وی باشد. این مطلب منطبق با بند ۲ ماده ۹ قانون تأمین اجتماعی مورد پذیرش قرار گرفته است.
مشمولین کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان
اشخاص درصورتی می توانند از حمایت های بیمه ای بهره مند گردند که شخصاً بیمه شده اصلی باشند و این نوع بیمه شدن به واسطه بیمه اختیاری یا اجباری ممکن خواهد بود. بدیهی است که مرخصی زایمان یک حمایت بیمه ای محسوب می گردد که تابع ضوابط خاصی طبق قانون کار است. با توجه به آنچه گفته شد؛ قبل از ورود به بحث دریافت مرخصی زایمان، بدواً می بایست به این موضوع اشاره نمایم که بیمه شدگان را می توان بر مبنای نحوه بیمه پردازی آن و ارتباط این موضوع با شغلشان، به دو دسته کلی تقسیم نمود.
- بیمه شده اختیاری
- بیمه شده اجباری (بیمه شده توسط دولت – بیمه شده توسط کارفرما)
نکته بسیار مهم: مرخصی زایمان و کمک هزینه بارداری به افرادی که توسط بیمه خویش فرما بیمه شده اند تعلق نمی گیرد!
شرایط دریافت کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان
دریافت کمک هزینه بارداری شامل شرایطی می‌شود که ما در این بخش به آن پرداخته‌ایم:
- عدم اشتغال خانم باردار در ایام بارداری و مرخصی زایمان است.
- سابقه پرداخت حق بیمه به میزان سه ماه یا ۶۰ روز که ظرف یکسال قبل پرداخت شده باشد.
- این کمک هزینه به فرزندان چهارم به بعد پرداخت نخواهد شد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت مرخصی زایمان
اگر قصد دارید برای دریافت مرخصی زایمان و کمک هزینه مربوط به دوران بارداری اقدام کنید، باید مدارک لازم برای مرخصی زایمان را به همراه داشته باشید.
- دفترچه درمان بیمه تامین اجتماعی
- گواهی پزشک معالج خانم باردار
- کپی تمام صفحات شناسنامه پدر و مادر
- کپی شنانسامه فرزند تازه متولد شده
- تاییدیه مراجع پزشکی
- خلاصه پرونده بیمارستان که هنگام ترخصی ذریافت کرده اید.
