داشتن نامی زیبا و دلپسند برای هر فردی مهم است. البته که ما در انتخاب ناممان نقشی نداریم و این دارایی ارزشمند که انسان از ابتدا تا آخرین لحظه عمر خود به همراه دارد. به برای انتخابش حقی داده نشده است. انتخاب نامی مناسب و زیبا از حقوقی می باشد که والدین نسبت به فرزندانشان بر عهده دارند.
تعدای از افراد به دلیل ناراضی بودن از نامی که توسط والدینشان برای آن ها انتخاب شده است تمایل دارند که نسبت به تغییر نام خود اقدام کنند. این کار شرایط خاصی لازم ندارد و هرکس می تواند یکبار در طول عمر خود نسبت به تغییر نام خود با مراجعه به اداره ثبت احوال و قسمت محل اخذ شناسنامه اقدام کند.
در این بین اگر فردی پس از مراجعه به ثبت احوال موفق به تغییر نام خود به دلیل نپذیرفتن ثبت احوال نشد. می تواند به مراجع قضایی مراجعه کند و اگر نام جدید انتخابی توسط فرد جزو نام های ممنوع نباشد. دادگاه اقدام به رسیدگی و اعلام حکم محکومیت برای ثبت احوال می کند.
دستورالعمل تغییر نام
امروزه در سازمان ثبت احوال دستورالعمل جدید برا تغییر نام در شناسنامه همچون تغییر نام خانوادگی ثبت شده است و در شورای عالی ثبت احوال اختیار این کار به فرد داده شده است. دیگر نیازی نیست که برای تغییر اسم فردم به دادگاه مراجعه کند و گردش قضایی برای این کار بطور کامل حذف شده است.
هم اکنون کمیته نام در سازمان ثبت احوال رسیدگی به امر تغییر اسم را در دست دارد و اگر درخواست فرد مغایرتی با دستورالعمل تغییر نام نداشته باشد با آن موافقت شده و اقدام به تغییر اسم می کنند.
قبلا تغییر اسم بدین صورت بود که فرد باید برای انجام شدن این کار ابتدا به دادگاه، دادخواست می داد.پس از آن با استفاده از یک وکیل اقدام به دفاع از حق خود می کرد. رویه قبلی باعث می شد که متقاضیان این کار دچار مشکلاتی شوند و حتی مجبور شوند برای در اظهارات خود خلاف واقعیت صحبت کنند تا بتوانند دادگاه را برای موافقت با درخواست خود راضی کنند.
روش های تغییر نام
برای تغییر نام شما می توانید از دو روش اقدام کنید. روش اول، برای مواردی است که بر طبق قانون پیش بینی شده است و ثبت احوال اقدامات آن را انجام می دهد. در روش دوم مواردی که قانون به آن ها به صورت صریح اشاره نکرده است را شامل می شود که باید توسط دادگاه آن را پیگیری نمود.
ماده قانونی تغییر نام
با توجه به ماده ۲۰ قانون ثبت احوال کشور که در سال ۱۳۶۸ اصلاح شده است. در ارتباط با تغییر نام در شناسنامه اینگونه در این قانون ذکر شده است که:
انتخاب نام به دست اعلام کننده است و می تواند برای نام گذاری خود از نام های ساده یا مرکب استفاده کند. این نام ها باید عرفا یک نام محسوب شوند و با رعایت این موارد می تواند آن نام را برای خود انتخاب کند.
- تبصره اول: انتخاب کردن نام هایی که باعث بی احترامی یا هتک حرمت مقدسات اسلامی شود و انتخاب کردن نام های مستهجن و زننده یا نامتناسب با جنسیت فرد ممنوع است.
- تبصره دوم: تشخیص دادن این نام های ممنوع بر عهده شورای عالی ثبت احوال است. پس از مشخص کردن نمونه های نام های ممنوعه توسط شورای نامبرده، این نام ها به سازمان ثبت احوال اعلام خواهد شد.
بر طبق قانون تغییر نام برای کدام اسامی مجاز است؟
با توجه به ماده ۲۰ قانون ثبت احوال و تبصره هایی که در آن ذکر شده است انتخاب کردن نام هایی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم ممنوع است و افرادی که دارای این نام ها هستند می توانند با مراجعه به سازمان ثبت احوال و رعایت مقررات اقدام به تغییر آن کنند.
- نام هایی که باعث توهین و هتک حرمت به مقدسات اسلامی می شود باید تغییر داده شوند برای مثال معاویه و از این قبیل نام ها.
- نام های مرکبی که اصولا نام محسوب نمی شوند باید تغییر کنند برای مثال سارا مریم، علی کامبیز و از این قبیل نام ها.
- نام هایی که از عنوان های لشکری یا کشوری در آن استفاده شده باشد باید تغییر داده شوند مانند سروان محمد، دکتر و از این قبیل نام ها.
- نام هایی که از القاب گرفته شده است مانند خان، سلطان و از این قبیل نام ها.
- اسامی یا نام هایی که با توجه به زمان و مکان و یا دلایلی که در زیر عنوان می کنیم زننده و مستهجن باشند و مراتب آن مورد تایید شورای عالی باشد.
- نام هایی که مغایر با ارزش بالای انسان باشد یا حتی معرفی کنند صفات مذموم باشد مانند گرگ، سگ و از این قبیل نام ها.
- نام هایی که با عرف، فرهنگ و مقدسات جامعه ما مغایرت داشته باشد مانند خونخوار، چنگیز و از این قبیل.
- نام هایی که معنای آن ها در جامعه ما قابل پذیرفتن نباشد و یا حتی موجب تحقیر شخصیت فرد مذکور شود مانند گدا، گرسنه و از این قبیل نام ها.
- نام هایی که نامتناسب با جنسیت فرد باشد. یعنی نام دخترانه برای پسر و نام پسرانه برای دختر.
- حذف کردن کلمات غیر ضروری که در نام فرد وجود دارد.
- درست کردن غلط های املایی که به دلیل آشنا نبودن مامور با لهجه ها یا الفاظ و معنای ناشی از تلفظ فرد مقابل بوده است.
- یکی بودن نام فرزند با نام پدر و مادر خویش.
- یکی بودن نام برادران و خواهران در یک خانواده.
- تغییر دادن نام ها از شکل نوشتاری عربی آن ها به شکل فارسی.
- تغییر دادن نام افرادی که دین خود را تغییر داده و به دین اسلام مشرف می شوند البته با تایید گرفتن از مراجع ذیصلاح.
- تغییر دادن نام افرادی که نام آنها از اسامی ایام هفته گرفته شده باشد.
- تغییر دادن نام افرادی که از طریق دادگاه حکم تغییر جنسیت گرفته اند و جنسیت خود را تغییر داده و اقدام به تعویض مدارک و شناسنامه خود کرده است.
- همچنین پیشوند عبد برای صفات پروردگار است و در سایر موارد فرد متقاضی می تواند آن را از نام خود حذف کند.
تغییر نام مذهبی
شما برای تغییر اسامی مذهبی چه از طریق ثبت احوال و چه مراجع قضایی اقدام کنید با عمل شما مخالفت خواهد شد. فقط درصورتیکه نام جدید انتخابی شما از اسامی مذهبی باشد و همچنین نسبت به نام قبلی شما فراوانی بیشتری داشته باشد با درخواست شما موافقت خواهد شد.
برای تغییر نام به کجا مراجعه کنیم
پس آماده کردن مدارک خود و داشتن شرایطی که در بالا ذکر شد، شما باید به اداره ثبت احوال مراجعه کنید و فرم های مخصوص به تغییر اسم خود در شناسنامه را پر کنید. سپس ثبت احوال مابقی مراحل را پیگیری خواهد کرد و این کار حدود ۱۰ روز کاری به طول می انجامد.
همچنین شما امکان این را دارید که درخواست خود را به جایی غیر از محل صدور شناسنامه خود بدهید. در این صورت اگر درخواست شما قابل قبول باشد آن را به اداره محل ثبت شناسنامه اتان ارسال خواهند کرد و موضوع را در هیات حل اختلاف هم مطرح خواهد شد. بقیه اقدامات لازم انجام و نتیجه را به اطلاع شما می رسانند.
هیات حل اختلاف ثبت احوال چیست؟
بعد از تسلیم کردن درخواست تغییر نام به اداره ثبت احوال، درخواست شما در هیئت حل اختلاف اداره مربوطه بازگو خواهد شد. در هیات حل اختلاف نسبت به درخواست شما با رعایت کردن تمام قوانین و مقررات مربوطه بررسی انجام خواهد شد و تصمیم نهایی برای درخواست شما وابسته به رای صادره از دادگاه خواهد بود.
- اگر هیات حل اختلاف با درخواست فرد موافقت کند. بعد از مشاهده درخواست کننده و انتخاب اسم و مابقی مراحل، ثبت احوال نسبت به تعویض شناسنامه و درج نام جدید در آن اقدام خواهد کرد.
- اما در صورتیکه رای هیئت حل اختلاف مخالف با درخواست فرد باشد. درخواست کننده بعد از مشاهده نتیجه می تواند با توجه به ماده ۴ قانون ثبت احوال طی مهلت ۱۰ روزه از تاریخ ابلاغ نتیجه نسبت به تصمیم گرفته شده توسط هیئت حل اختلاف اعتراض خود را به دادگاه محل اعلام کند.
