شاید برای خیلی از افراد سوال باشد که ازدواج موقت یا همان صیغه چیست؟ چه شرایطی دارد یا چگونه انجام می شود؟ هدف آن چیست؟ آیا خوب است یا بد؟
این‌ها سوالاتی است که ممکن است ذهن خیلی از افراد را به خود درگیر کرده باشد. در جامعه امروزی ما این امر حامیان و منتقدان مخصوص به خود را دارد. برخی این ازدواج را براساس موازین دین اسلام می دانند و برخی آن را خلاف عرف. اما شاید کمتر کسی باشد که ازدواج موقت را بطور کامل بشناسد و شرایط آن را بصورت کامل کاملا بی طرفانه بداند به همین دلیل بدون شناخت مسئله ای نباید درباره آن قضاوت کرد.
ازدواج موقت چیست؟
ازدواج موقت که به صیغه هم معروف است و به آن متعه یا نکاح منقطع هم می گویند. در دین اسلام نوعی ازدواج است که در آن زن و مرد برای مدت محدودی با مهریه ای مشخص، به عقد هم درمی آیند. این ازدواج برخلاف ازدواج دائم نیاز به طلاق ندارد و پس از اتمام مدت تعیین شده رابطه زوجیت بین زن و مرد خود به خود به اتمام می رسد.
بطور کلی زن و شوهری که بین آن ها ازدواج موقت صورت می گیرد فقط تا زمانی که مدت صیغه آن ها تمام نشده است به هم محرم هستند. برای مثال صیغه حتی اگر به مدت چند ساعت جاری شده باشد بعد از گذشت آن مدت مشخص منقضی می شود و زن و مرد دیگر نسبت به هم محرم نمی باشند.
همانطور که به آن اشاره کردیم به این ازدواج متعه هم گفته می شود و متعه به معنای تمتع است. اما اگر بخواهیم به معنای لفظی تمتع رجوع کنیم به معنای بهره‌مند شدن از چیزی است، ولی هدف از ازدواج در هر جامعه ای تشکیل خانواده می باشد.
بررسی ازدواج موقت از نظر شرعی
خوب است بدانید که ازدواج موقت تنها در مذهب شیعه وجود دارد و عالمان امامی پس از پیامبر اسلام (ص) و طبق آیه ۲۴ سوره نساء آن را تایید می کنند و مشروع می دانند. اما علمای عادی در تفسیر این آیه اعتقاد دارند که، آیه ۲۴ سوره نساء در ارتباط با استمتاع در ازدواج دائم است و هیچ ارتباطی به ازدواج موقت ندارد.
تعیین مدت در ازدواج موقت
- این نوع از ازدواج شباهت‌ها و تفاوت هایی با ازدواج دائم دارد. مهم ترین ویژگی که می توان به آن اشاره کرد این است که با اتمام مدت تعیین شده در آن بدون نیاز به طلاق ازدواج به پایان می رسد.
- مدت زمان صیغه حداقل و حداکثری ندارد. اما عده ای بر این باورند که اگر مدت زمان تعیین شده از طول عمر انسان بیشتر باشد می‌توان آن را به صورت ازدواج دائم در نظر گرفت. برخی هم اعتقاد دارند که با مشخص نشدن مدت زمان عقد، خود به خود تبدیل به عقد دائم خواهد شد.
- در قانون مدنی ایرانی برای گفتن صیغه موقت اشاره ای به عربی بودن کلمات ندارد و زن و مرد می توانند با استفاده از جملات فارسی خطبه صیغه را بخوانند.
- مدت زمان صیغه قابل تمدیده می باشد. همچنین در صورتی که مرد تمایلی به ادامه صیغه نداشته باشد می تواند مدت زمان باقی مانده را به اصطلاح بذل کند و رابطه ازدواج را به پایان برساند. البته لازم به ذکر است زن و مرد می توانند پس از پایان یافتن مهلت ازدواج آن را به ازدواج دائم تبدیل کنند.
تعیین مهریه
همانند ازدواج دائم در این نوع از ازدواج هم باید مهریه ای برای زن تعیین شود و مقدار این مهریه هم با توافق دو طرف ازدواج تعیین می شود. اما باید این نکته را در نظر داشت، در ازدواج دائم زوجین می توانند تعیین مهریه را به بعد ازدواج موکول کنند و یا حتی توافقی در مورد آن نکنند. اما در ازدواج موقت این مسئله امکان پذیر نیست به دلیل اینکه در صورت عدم تعیین مهریه قرارداد بین زن و مرد باطل می شود.
پایان مدت ازدواج
همانطور که به آن اشاره کردیم در ازدواج موقت طلاق وجود ندارد برخلاف ازدواج دائم که برای پایان یافتن ازدواج نیاز است که زن و مرد از هم طلاق بگیرند. در این نوع از ازدواج با پایان یافتن مدت آن و یا بذل مدت باقی مانده از طرف مرد ازدواج به پایان می رسد.
تاثیر مذهب در ازدواج موقت
در این نوع ازدواج هم مانند ازدواج دائم زن نمی تواند با مرد غیرمسلمان ازدواج کند. در اصل مرد باید جزو شیعیان دوازده امامی باشد. همچنین مرد هم نمی تواند با زن مشرک یا ناصبی ازدواج کند. اما ازدواج وی با اهل کتاب مانند زرتشتیان ایرادی ندارد. همچنین همانطور که به آن اشاره کردیم ازدواج موقت خاص شیعیان است و فقه های امامیه با توجه به آیه ۲۴ سوره نساء آن را درست و صحیح می دانند.
وضعیت ارث در ازدواج موقت
در این مورد اختلاف نظر بسیاری وجود دارد و برای آن چهار دیدگاه اعلام کرده اند. درازدواج موقت زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند اما اگر در هنگام عقد شرط بگذارند که به آن ها ارث تعلق می گیرد این مورد را برخی از احادیث هم تایید کرده اند.
اما شیخ طوسی ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر را باطل اعلام کرده است. همچنین در این موضوع لازم به ذکر است که ارث یک حکم شرعی می باشد و برای اثبات کردن آن دلیل لازم است برخی دیگر از احادیث هم با این نظریه موافق هستند و از آن حمایت می کنند.
اما نظر شریف مرتضی این است که زن و شوهر از یکدیگر ارث خواهند برد مگر اینکه در هنگام عقد شرط بگذارند که به آن ها ارثی تعلق نگیرد. پس زن و شوهر در این مورد از یکدیگر ارث برده و شرط عدم توارث گفته شده هم باطل است.
و اما آخرین دیدگاه در قانون مدنی ایران است که با توجه به ماده ۹۴۰ گفته شده است: «زوجین که زوجیت آن‌ها دائم بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می‌برند.» این مورد ما را از این مسئله آگاه می کند که در ازدواج موقت چیزی تحت عنوان ارث وجود ندارد. اما امکان پذیر بودن مشخص کردن شرط توارث در ضمن عقد مشخص نیست.
تعداد ازدواج موقت
با توجه به قوانین موجود در اسلام ازدواج موقت زن با بیشتر از یک مرد به هیچ وجه جایز نیست. اما برای مردان محدودیتی وجود ندارد و به هر تعداد که بخواهند اجازه دارند همسر موقت بگیرند. این موضوع برخلاف ازدواج دائم است که فقط به چهار همسر دائم به صورت همزمان محدود شده است.
عده در ازدواج موقت چقدر است؟
مدت عده دو بار پاک شدن از عادت ماهانه است البته پس از پایان صیغه موقتی که بین دو نفر جاری شده است. همچنین برای بانوانی که با وجود نرسیدن موعد یائسگی باز هم قاعده نمی شوند این مدت ۴۵ روز است. اما اگر در این مدت صیغه شوهر زن فوت کند، عده آن زن مانند ازدواج دائم است. یعنی عده وی سه ماه و ۱۰ روز به طول می انجامد.
آخرین اطلاعات مربوط به ازدواج موقت
در هنگام تصمیم گیری در امر ازدواج موقت و دانستن تمام حق و حقوقتان در این امر دچار سردرگمی شوید اما نگران نباشید سایت حقوقی آذرداد اینجاست تا به شما در این زمینه راهنمایی های لازم را بدهد. شما می توانید با مشاوره وکیلان حاذق ما در این امر از تمامی حق و حقوق خودتان آگاه شوید و به درستی تصمیم بگیرید.
