یکی از اثرات وقوع هر جرمی، آسیب دیدن طرف مقابل است. افرادی که از وقوع جرم متضرر می شوند، می توانند از مجرم تنظیم شکایت به عمل بیاورند. اعلام جرم به دادسرا، پیگیری جرم و درخواست جبران خسارت نیازمند طرح و تنظیم شکایت رسمی نزد مرجع مربوطه است.
نحوه آغاز رسیدگی به جرائم مختلف از این نظر که جرم مشهود است یا نامشهود متفاوت است. در جرائم نامشهود نیاز است شاکی خصوصی اقدام به شکایت کند تا رسیدگی به جرم انجام شود. اما در جرائم مشهود در صورتی که ضابط دادگستری شاهد وقوع جرم باشد، رسیدگی به جرم انجام می شود و نیازی به نگارش شکایت شاکی خصوصی وجود ندارد.
تنظیم شکواییه در صورتی‌که یک جرم کیفری اتفاق افتاده باشد، امری ضروری است. نگارش شکایت که بعد از تنظیم شکایت باید انجام شود، فرایندی است که توسط آسیب‌دیدگان انجام می‌شود و به دنبال آن، مراجع قضایی و دستگاه‌های قانونی موظف هستند که فرایند حقوقی دادخواهی را آغاز کنند. در تنظیم شکایت، نکته‌ها و مسائل گوناگونی باید رعایت شود، تا شکایت تنظیم‌شده از هر جهتی صحیح و قابل‌ارائه به دادگاه باشد.
در این مقاله آموزشی، قصد داریم تنظیم شکواییه و نکات تکمیلی مربوط به آن را به شما بیاموزیم؛ مخاطبان با مطالعه این آموزش‌نامه، قادر خواهند بود بدون مراجعه به متخصصان حقوقی، اقدام به تنظیم شکایت کنند.
شکواییه چیست؟
بهترین پاسخ برای سوال شکواییه چیست؟ این است که شکواییه برگه ای است که شاکی برای اعلام شکایت خود نزد مقام کیفری تنظیم و ارائه می کند. همانطور که برای ثبت دعاوی حقوقی نیاز به پرکردن دادخواست وجود دارد، برای دعاوی کیفری نیز باید تنظیم شکواییه انجام داد. شکواییه یا شکایت نامه برگه ای است که در آن مشخصاتی مانند نام شاکی، آدرس و موضوع دعوا در آن نوشته شده است و شاکی با تکمیل کردن آن شکایت خود را بیان می کند.
به بیانی دیگر در پاسخ شکواییه چیست؟ می‌توانیم بگوییم:
شکواییه با نام شکایت یا شکایت‌نامه نیز در میان عموم مشهور است. شکواییه در واقع، یک نوع دادخواست حقوقی است که به دادگاه‌های رسمی سرتاسر کشور ارائه می‌شود؛ دادخواست نیز یک برگه است که برای به جریان انداختن یک دعوای حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تصور کنید که یک نفر با همسایه خود بر سر موضوعی اختلاف پیدا کرده و این اختلاف به زد و خورد و درگیری کشیده شده است؛ اگر شخص آسیب‌دیده، مایل باشد که چنین آسیبی را از طریق دادگاه‌های کشور پیگیری کند و خاطی را مجازات نماید، در قدم اول، باید به “تنظیم شکواییه” فکر کند.
همچنین دانستن این نکته نیز خالی از لطف نیست که شکواییه یکی از اوراق قضایی محسوب می‌شود که در هنگام ارتکاب جرم‌های کیفری مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ جرم‌های کیفری آن دسته از جرایم هستند که در قانون‌های رسمی کشور، مجازات‌های مشخصی برای آنها در نظر گرفته شده است. اشخاص پس از تنظیم شکایت یا شکواییه، باید آن را به دادگاه‌های کیفری تقدیم نمایند. در جرایم حقوقی نیاز به تنظیم شکایت نمی باشد و اغلب این کار از راه تنظیم دادخواست یا اظهارنامه انجام می پذیرد.
انواع شکواییه چیست؟
برای آنکه با شکواییه و انواع آن آشنا شوید، چند نمونه از شکواییه‌های رایج را در ادامه این بخش، معرفی می‌کنیم:
- شکواییه صدور چک بلامحل؛
- شکواییه خیانت در امانت؛
- شکواییه مزاحمت و سلب آسایش؛
- شکواییه توهین و فحاشی؛
- شکواییه سرقت گوشی همراه؛
- شکواییه ضرب و جرح.
مواردی که در تنظیم شکایت خیانت در امانت باید بدانیم!
خیانت در امانت در 3 شرایط: استعمال کردن، مفقود یا تلف نمودن مال و تصاحب بوجود می آید. استعمال کردن همانطور که از اسمش مشخص است یعنی به مصرف رساندن مالی که متعلق به شخص نیست. به عنوان مثال، پوشیدن لباس، استفاده کردن از دارو یا بهره گیری از اتوموبیل که به فردی سپرده شده است.
- مفقود نمودن مال به معنی آن می باشد که مالی را که در اختیار فردی به عنوان امانت قرار گرفته است، توسط وی تحت هر شرایطی از بین برود. البته بیاد به این نکته توجه داشت که تلف کردن مال گاهی از طریق ترک فعل نیز ممکن است صورت بپذیرد.
- تصاحب به معنی آن است که فرد با مالی که تحت امانت خویش دارد، برخوردی مالکانه داشته باشد. مثلا رفتارهایی مانند فروش مال، اجاره دادن آن (اگر خانه است) و موارد از این قبیل. باید ذکر شود که موضوع این 3 مورد درباره مال می باشد و به اشیاء و دگر موارد ارتباطی ندارد.
تنها در شرایطی می توان شخصی را به ارتکاب جرم خیانت در امانت محکوم کرد که یکی از موارد بالا در آن انجام شده باشد. با بررسی موارد بالا به این نتیجه می‌رسیدم که نگارش شکایت یا شکواییه در موضوعات گسترده‌ای امکان‌پذیر خواهد بود و نویسنده شکوائیه صرفا باید به این نکته پی ببرد که شکایت خود، دقیقا جزو کدام‌یک از انواع شکواییه قرار می‌گیرد.
تفاوت دادخواست و شکواییه چیست؟
- در صورتی که دعوی شما از نوع حقوقی باشد، برای ثبت این دعوی باید دادخواست تنظیم کنید. دعاوی حقوقی تحت آیین دادرسی مدنی هستند و موضوعات مدنی را در بر می گیرند. ولی تنظیم شکواییه مخصوص دعاوی کیفری است و مربوط به موضوعاتی است که تحت آیین دادرسی کیفری قرار می گیرند.
- برای تنظیم دادخواست باید حتما فرم های مخصوص چاپی دادخواست را پر کرد. اما برای نگارش شکواییه نیازی به استفاده از فرم های مخصوص نیست و می توان در برگه های معمولی نیز شکایت خود را بیان کرد.
- شکایت نامه را باید به دادسرا یا دادگاه کیفری ارائه کرد ولی مرجع ارائه دادخواست، دادگاه حقوقی است.
ماهیت شکواییه چیست؟
در کشور انواع مختلفی از اوراق قضایی موجود می باشد. به عنوان نمونه:
- فرم های مخصوص برای تهیه و تنظیم دادخواست.
- برگه هایی که در دسترس عموم قرار دارند برای نوشتن شکایت نامه.
- تنظیم لایحه.
- تنظیم اظهارنامه.
به عنوان مثال، لایحه انواع مختلفی را شامل می شود. ممکن است در دعوی که رخ داده است، طرفین اقدام به تنظیم لایحه دفاعیه کنند. نوشتن لایه دفاعیه بیشتر به عنوان نوع حقوقی آن تلقی می شود. پیشنهاد می شود برای کسب اطلاعات بیشتر از نحوه تنظیم لایحه این مقاله را مطالعه بفرمایید
چگونگی تنظیم شکایت
تنظیم شکایت در پنج بخش انجام می‌شود و شما نیز در نگارش یک شکواییه، باید این پنج بخش را مد نظر قرار دهید. در این بخش، قصد داریم که هر کدام از بخش‌های شکواییه را بصورت مجزا بررسی کنیم تا در نگارش شکایت، هیچ مشکلی پیدا نکنید. پیش از آنکه به سراغ چنین منظوری برویم، باید یک مسئله را بیان کنیم:
مطابق با ماده‌ی 68 کتاب قانون آیین دادرسی مدنی، شرایط و نحوه تنظیم شکواییه حقوقی معتبر، در بخشی با عنوان “فرم شکواییه کیفری” بصورت دقیق مشخص شده است. گفتنی است که این فرم معمولا در دادگاه‌ها یا کلانتری‌ها بصورت آماده‌شده موجود است و شما صرفا باید آن را با اطلاعات و مشخصات شخصی خود و مشتکی عنه (شخصی که قصد دارید از او شکایت کنید.) پر کنید. آموزشی که در ادامه این بخش قرار گرفته است، به شما کمک می‌کند که با دقت بیشتری نگارش شکایت را پشت سر بگذارید و احتمال خطا در تنظیم شکواییه را به صفر برسانید.
بخش اول تنظیم شکواییه
در این بخش، باید اطلاعات دقیقی درباره مشخصات هویتی خود و شخصی که قصد شکایت از او را دارید، بنویسید؛ ممکن است در برخی موارد، اطلاعات کافی از طرف مقابل نداشته باشید. به عنوان مثال، ممکن است تلفن شما دزدیده شده است و شما نیز صرفا یک پلاک از طرف دیگر شکایت خود در دست دارید؛ در چنین موقعیت‌هایی، باید همین شماره پلاک را به دادگاه تحویل دهید. دادگاه در مراحل بعدی، پلاک را به مراجع مربوطه ارجاع می‌دهد، تا اطلاعات شخصی صاحب پلاک، بصورت دقیق مشخص شود.
بخش دوم تنظیم شکواییه
در این قسمت، باید موضوع شکواییه خود را بصورت دقیق بنویسید. نکته اینجاست که موضوع شکواییه باید در یک عبارت کوتاه و شفاف بیان شود، وگرنه دچار مشکل خواهید شد. تلاش کنید که از توضیح‌های اضافه پرهیز کنید و به کوتاه‌ترین شکل ممکن، موضوع نگارش شکایت را بیان کنید. اگر قصد دارید که تنظیم شکایت را به سبب بروز یک درگیری فیزیکی انجام دهید، باید از عناوینی مانند “ضرب و جرح” یا “درگیری فیزیکی” برای بیان موضوع استفاده کنید.
بخش سوم تنظیم شکواییه
در بخش سوم شکواییه، باید اطلاعات دقیقی درباره زمان وقوع حادثه و مکان آن بیان کنید. ممکن است در برخی موارد، زمان به شکل دقیق در ذهن شما نمانده باشد؛ در چنین موقعیتی، به بیان حدودی زمان اکتفا کنید اما مکان وقوع حادثه را بصورت دقیق و نکته‌گیرانه‌ای، بنویسید. نگارش شکایت و پیشبرد آن، ارتباط بسیار زیادی با بیان دقیق زمان و مکان وقوع حادثه دارد. ممکن است دادگاه با پیچ و خم‌های زیادی مواجه شود و مراجع قضایی ترجیح دهند که به ویدئوی دوربین‌های محلی نیز نگاهی بیندازند یا موارد دیگر را در مکان حدثه بررسی کنند؛ در چنین زمانی، اهمیت بیان دقیق موقعیت مکانی، مشخص می‌شود.
بخش چهارم تنظیم شکواییه
در این قسمت، باید شکایت خود را در قالب یک نامه رسمی به یک مرجع قضایی، بنویسید. دقت کنید که در این بخش، از یک بیان ساده و اداری استفاده کنید و متن خود را با ادای سلام و احترام به قاضی مربوطه، آغاز کنید. همچنین، پایان این بخش را امضا کنید و تاریخ دقیق زمان امضا را نیز در پایین شکواییه بنویسید. گفتنی است که این قسمت، یکی از بخش‌های دشوار تنظیم شکایت محسوب می‌شود.
بخش پنجم تنظیم شکواییه
در بخش پنجم بایست نکات تکمیلی یک شکواییه را بیان کنید؛ در این قسمت می‌توانید درباره خسارتی که به شما یا اموالتان وارد شده است، ادله شما برای وقوع جرم، شهودهای شما و موارد از این دست بپردازید. دقت کنید که مطالب و نکته‌های زیادی را در این بخش ننویسید و صرفا تلاش کنید که با ارائه دو یا سه تذکر، نگارش شکایت را به پایان برسانید. لازم است که در پایان این بخش نیز، برگه شکایت را امضا کنید و تاریخ دقیق زمان امضا را نیز بنویسید.
نکته: مطابق با قوانین حقوقی جمهوری اسلامی ایران، اشخاص قادر هستند که تنظیم شکات را بر روی برگه‌های معمولی نیز انجام دهند، اما پیشنهاد ما به شما این است که از برگه‌های مخصوص (با علامت قوه قضاییه) برای نگارش شکایت خود استفاده کنید.
نحوه تنظیم شکایت نامه
همانطور که ذکر شد شکایت نامه را می توان در برگه های معمولی تنظیم کرد. اگر بخواهید شکایت خود را در فرم های مخصوص آن ثبت کنید تنها کافی است که جاهای خالی مشخص شده را با اطلاعات مناسب پر کنید. اما اگر خواستید در برگه معمولی تنظیم شکایت را انجام دهید خوب است مواردی که لازم است در نگارش شکایت نامه رعایت شود را بدانید. موارد زیر باید حتما در فرم تنظیم شکایت درج شود:
- الف) نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، تابعیت، مذهب، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی دقیق و در صورت امکان نشانی پیام نگار (ایمیل)، شماره تلفن ثابت و همراه و کدپستی شاکی.
- ب) موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جر.
- پ) ضرر و زیان وارده به مدعی و مورد مطالبه وی.
- ت) ادله وقوع جرم، اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در صورت امکان.
- ث) مشخصات و نشانی مشتکی عنه یا مظنون در صورت امکان.
قبل از نوشتن شکایت نامه می توانیم از طریق تنظیم اظهارنامه هدف خود را برای فرد مقصر مشخص کنیم. تنظیم اظهارنامه می تواند به عنوان رساندن حسن نیت مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که پاسخی در این مرحله دریافت نشود، می توان با تنظیم کردن شکایت نامه به طور جدی به رسیدگی پرونده پرداخت.
نحوه تنظیم شکایت برای جرایم مرتبط با کلاه برداری
جرایم بسیار متعددی هر روزه در ارتباط با کلاه برداری در کشور به وقوع می پیوندد از فریب دهی افردا گرفته تا تصاحب کل سرمایه و موارد از این قبیل. به دلیل اینکه اینگونه جرایم دارای جزای کیفری می باشند، برای پیگیری و حل مشکلات آن می بایست اقدام به تنظیم شکایت نمود. در پیش تر درباره نحوه و نکات تنظیم شکایت به طور مفصل صحبت شد. علاوه بر نکات ذکر شده درباره تنظیم شکایت، بهتر است این موارد را نیز هم به یاد داشته باشد.
- موضوع کلاه برداری باید به صورت دقیق در متن تنظیم شکایت وارد شود که بسته نوع آن، می تواند عناوین مختلفی را داشته باشد.
- در بخش ضمیمه، حتما باید دلایل قاطعی را برای این موضوع که آیا جرم کلاه برداری رخ داده است یا نه بنویسید. این دلایل در مرحله تنظیم شکایت می تواند مانند: پرینت حساب، آدرس و شهادت باشد.
- اهمیت کوتاه و مختصر نوشتن در تنظیم شکایت بسیار بسیار زیاد می باشد. دقت کنید که هر ماده در قانون مختص به جرم خاصی می باشد و باید در نوشتن آن ها دقت شود.
نوشتن شکایت کیفری و مالی
بسته به نوع پرونده مالی و یا کیفری، مجازات تعیین شده برای ان ها می تواند از زندان گرفته تا سلب خدمت، متفاوت باشد. در صورتی که این جرایم کیفری رخ بدهند، حتما باید در دادگاه های کیفری مورد بررسی قرار گیرند و معمولا در آن ها اقدام به نوشتن شکایت می شود.
· رشوه و یا همان رشاء
گرفتن هر نوع وجهی چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم توسط کارمندان دولت و همچنین افراد شاغل در حوزه خدمات عمومی را رشاء می گویند. این جرم براساس موقعیت و میزان وجه، ممکن است مجازات های مختلفی داشته باشد که عموما با نوشتن شکایت پیگیری می شوند.
· تحصیل مال نامشروع
به طور کلی به دارایی هایی که براساس امتیازات مجزا شده اند مانند: واردات، صادرات و کپی برداری در پخش کالا، اگر در آن ها سوءاستفاده ای رخ دهد، به عنوان مال نامشروع به حساب می آیند. در این جرم علاوه بر رد کردن مال اصل، به مدت 3ماه تا 2 سال حبس را به همراه دارد.
· خیانت در امانت
براساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی، اقداماتی نظیر استعمال کردن، تصاحب و یا از بین بردن مالی که تحت مالکیت فردی دیگر است و به شخصی به عنوان امانت واگذار شده است، جرم به حساب می آید و به عنوان مجازات، به مدت 6 ماه تا 3 سال حبس دارد. شاکیان معمولا با نوشتن شکایت نامه نسبت به برطرق کردن مشکل اقدام می کنند.
در اینجا به چند مورد از جرایم کیفری اشاره شد که برای برطرف کردن این دعاوی، افراد اقدام به نوشتن شکایت نامه می کنند. لبته ناگفته نماند که موارد دیگری نیز وجود دارد مانند پولوشویی که یعنی اموالی که به صورت غیر قانونی بدست آمده اند، اما تبدیل به دارایی هایی با منشاء قانونی می شوند. تمامی این موارد در حیطه جرایم کیفری جای می گیرند و برای رسیدگی به آن ها ناز به نوشتن شکایت نامه می باشد.
مراحل تنظیم شکایت و رسیدگی به شکایت
تصور غالب این است که در هر موقعیتی برای شکایت کردن باید به کلانتری مراجعه کرد یا با شماره 110 تماس گرفت. در حالی که بسته به اینکه اتفاق پیش آمده از چه نوع است، مراحل تنظیم شکایت و نگارش شکایت متفاوت است. به عنوان مثال می دانیم که برای گزارش موارد سرقت و نگارش شکایت نامه از سارق باید با پلیس تماس گرفت. مامور نیروی انتظامی نیز با مراجعه و بررسی مورد، صورت جلسه ای تنظیم می کند و شما را برای ثبت شکایت به دادسرا حواله می دهد.
اما در مواردی مانند کلاهبرداری یا جعل دیگر برای تنظیم شکایت نیازی به مراجعه به کلانتری وجود ندارد و شما باید مستقیما به دادسرا مراجعه کنید و تنظیم شکایت خود را انجام دهید. بنابراین برای تنظیم شکایت باید توجه داشته باشید که مورد پیش آمده برای شما از چه نوع است.
اگر مواردی مانند سرقت، زورگیری، تهدید مسلحانه، ضرب و جرح و نظیر آن برای شما اتفاق افتاده باید برای تنظیم شکایت ابتدا با پلیس تماس بگیرید تا در صورت امکان اقدامات اولیه مانند کنترل موقعیت یا دستگیری مجرم انجام گیرد و بعد از آن صورت جلسه توسط مامور پلیس تنظیم شود. اما اگر مواردی که غیراضطراری هستند مانند کلاهبرداری، غصب اموال، جعل یا سایر جرائم کیفری وقوع یافته ،باید مستقیما به دادسرا مراجعه کرده و تنظیم شکایت خود را از دادسرا پیگیری کنید.
در واقع نقش اصلی کلانتری، پیگیری دستور قضایی دادسرا است و جایگاه نیروی انتظامی به عنوان ضابط قوه قضاییه شناخته می شود. بعد از اینکه شکایت خود را از دادسرا پیگیری کردید و حکم قضایی صادر شد، باید به کلانتری مراجعه کرده و ثبت پرونده و پیگیری قضایی را از آن طریق انجام دهید.
تنظیم شکایت از طریق وبسایت خدمات الکترونیک قضایی یا مراجعه به دفاتر خدمات قضایی
بنابراین دانستیم که اگر مورد شما از نوع اضطراری بود باید ابتدا با پلیس تماس بگیرید تا اقدامات اولیه و تنظیم صورت جلسه انجام گیرد. اما اگر از این نوع نبود، باید شکایت خود را نزد دادسرا تنظیم کنید. تنظیم شکایت به دادسرا از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی انجام می گیرد. این امکان وجود دارد که خود تنظیم شکایت را از طریق این سایت انجام دهید اما راه بهتر مراجعه به دفاتر خدمات قضایی است.
ثبت و تنظیم شکایت نامه شما در این دفتر انجام می شود و ابلاغیه های بعدی برای مراجعه به دادسرا از طریق سامانه ثنا انجام می گیرد و به محض صدور ابلاغیه به شماره تلفن همراه شما پیامک فرستاده می شود تا برای مشاهده ابلاغیه به وبسایت مراجعه کنید.
رسیدگی به شکایت در کدام دادسرا انجام می شود؟
اصل بر این است که باید برای تنظیم شکایت به دادسرایی مراجعه کنید که جرم در حوزه آن دادسرا اتفاق افتاده است. اما حالت هایی وجود دارد که از این قائده مستثنا می شوند. مانند زمانی که مجرم چندین جرم مرتکب شده باشد. در این صورت دادسرایی که در حوزه آن مهم ترین جرم اتفاق افتاده برای پیگیری شکایت انتخاب می شود. یا مواردی که متهم شرایط خاصی دارد به عنوان مثال طفل یا نوجوان باشد یا روحانی یا نظامی باشد، دادسرای صالح مخصوص به شرایط متهم انتخاب خواهد شد.
به عنوان مثال، ممکن است بین دو نفر بعد از تنظیم قرارداد مشکلی پیش بیاد و بنابه هر دلیلی، توافقی که بین طرفین از قبل نوشته شده است، دیگر به رسمیت شناخته نشود. در این شرایط ممکن است طرفین در صورت به نتیجه نرسیدن، اقدام به تنظیم کردن کشایت نامه علیه همدیگر کنند. البته این نکته را نیز باید به یاد داشته باشیم که برای تنظیم قرارداد باید یکسری نکات را رعایت کنیم.
شروع رسیدگی به شکایت: تحقیقات مقدماتی
بعد از تنظیم شکوائیه و تحویل آن به دادسرا، مرحله اول رسیدگی به شکایت کیفری آغاز می شود. در این مرحله، تحقیقات مقدماتی شروع می شود. ضابطان دادگستری کار تحقیق و تعقیب متهمان را آغاز می کنند. کار دیگری که انجام می شود این است که دادستان، دادیار و بازپرس هر کدام از طرفین را به صورت جداگانه دعوت کرده و مدارک و دلایل هر دو طرف را بررسی می کنند و به ادعاهای طرفین گوش می کنند.
اگر ادله شاکی کافی باشد و وقوع جرم برای دادسرا محرز شود، دادستان اقدام به صدور کیفرخواست می کند. سپس کیفرخواست به دادگاه ارسال می شود و مراحل بعدی رسیدگی توسط قاضی انجام می شود. بعد از احراز جرم، متهم از روش های قانونی احضار شده یا دستگیر می شود. بعد از 24 ساعت از زمان دستگیری یا احضار، متهم تفهیم اتهام می شود.
رسیدگی در مرحله نخستین
پس از تنظیم شکایت و احراز جرم توسط دادسرا، پرونده در دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد. سپس جلسه دادرسی با حضور شما به عنوان شاکی و متهم به همراه وکلای دو طرف تشکیل می شود. سپس قاضی با در اختیار داشتن مدارک و ادله مختلف اعم از نتیجه تحقیقات دادسرا، گزارش ضابطین دادگستری، اقرار طرفین و شهادت شهود، پرونده را مورد بررسی قرار می دهد.
به این ترتیب دادگاه رای خود را صادر می کند. دادگاه مطابق قانون دادرسی موظف است در رای خود حضوری یا غیابی بودن و امکان واخواهی یا تجدید نظر و فرجام و مهلت و مرجع رای خود را قید کند. رایی که از سوی دادگاه صادر می شود دادنامه نام دارد و به طرفین و وکلای آنها و دادستان ابلاغ می شود.
رسیدگی به شکایت در مرحله تجدید نظر
رایی که از سوی دادگاه صادر می شود، قابلیت تجدید نظر دارد. آرای غیر قطعی دادگاه کیفری، در دادگاه تجدید نظر هر استان قابل تجدید نظر هستند و این دادگاه مرجع صالح رسیدگی به اعتراض نسبت به رای دادگاه است.
البته مواردی نیز وجود دارند که تجدید نظر از آنها به عهده دیوان عالی کشور است. حکم صادر شده از مرجع اول 20 روز مهلت واخواهی از حکم دارد و 20 روز نیز مهلت تجدید نظر از زمان واخواهی وجود دارد. پس از این مهلت حکم قطعی شده و دیگر شاکی، محکوم و وکلای آنها حق تجدیدنظر خواهی نخواهند داشت.
حقوق متهم در فرآیند پیگیری شکایت چیست؟
متهم در تمام مراحل ثبت و پیگیری شکایت کیفری از حقوقی برخوردار است که شامل موارد زیر است:
- متهم حق داشتن وکیل را دارد که این وکیل در تمام مراحل تحقیقات و رسیدگی و صدور رای در دادگاه حضور داشته باشد.
- متهم حق سکوت دارد. یعنی حق دارد در برابر سوالات قاضی سکوت کند و صورت جلسه را نیز امضا نکند.
- سوالاتی که از متهم پرسیده می شود باید مرتبط با جرم اتفاق افتاده باشد و کسی حق پرسیدن سوالات نامربوط را ندارد.
- اگر پرونده ای دارای چند متهم باشد، نمی توان از متهمان به صورت جمعی تحقیق کرد. تحقیقات و پرسش ها باید از هر متهم به صورت انفرادی انجام شود. مگر در مواردی که مواجهه حضوری ضروری است.
